Ubezpieczenia budowlane. Kto i kiedy odpowiada za szkody wyrządzone przez maszyny budowlane pracujące na placu budowy.

 Na placu budowy pracownicy firmy budowlanej rozpoczynają prace remontowe budynku mieszkalnego. Podczas pracy pojazdu specjalnego, który jest jednocześnie maszyną budowlaną, dochodzi do wypadku. Operator podnośnika uszkadza ścianę remontowanego budynku, kierowca koparki przez nieuwagę uderza łyżką koparki jednego z pracowników. Do firmy budowlanej odpowiedzialnej za wykonanie kontraktu spływają roszczenia od pokrzywdzonych.

W tym artykule wyjaśniamy:

• jak wygląda odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez maszyny budowlane i samochody specjalne pracujące na placu budowy; 
• czy i kiedy możemy skorzystać z OC komunikacyjnego.

Kto i z jakiego tytułu odpowiada za szkody wyrządzone przez maszyny budowlane i samochody specjalne pracujące na placu budowy? Takie pytanie często się pojawia, a wydaje się, że odpowiedź narzuca się sama –  Główny Wykonawca z tytułu polisy OC firmy.

Czy na pewno?

Co do zasady, szkody wyrządzone na placu budowy mogą być zgłaszane do wykonawców robót budowlanych z ubezpieczenia OC działalności gospodarczej. Problem w tym, że ubezpieczenie OC działalności jest ubezpieczeniem dobrowolnym, przez to często znajdują się w nim ograniczenia: niska suma gwarancyjna  lub wysoka franszyza, czyli kwota, o którą zakład ubezpieczeń pomniejsza odszkodowanie.

Na co zwracać uwagę przy doborze polisy dowiesz się TUTAJ.

Często też pojawia się problem w uznaniu odpowiedzialności Głównego Wykonawcy. Jeżeli doszło do przekazania terenu budowy bez sporządzenia protokołu, za szkody na placu budowy odpowiedzialność ponosić będzie nadal inwestor.

Istnieje alternatywna droga naprawienia szkody, polegająca na…

Dochodzeniu odszkodowania z OC komunikacyjnego.

Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: „Odszkodowanie z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje wówczas, gdy posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu”.

Aby doszło do wypłaty odszkodowania z tytułu OC komunikacyjnego, musimy rozstrzygnąć dwie podstawowe kwestie.

Po pierwsze: OC komunikacyjne dotyczy szkód wyrządzonych przez pojazdy mechaniczne m.in. pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower, a także pojazd wolnobieżny. Na placu budowy spotykamy najczęściej pojazdy wolnobieżne, czyli takie, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, np. koparkę. Ze względu na rozbieżności w interpretacji obowiązujących przepisów najbezpieczniej dla przedsiębiorcy będzie wykupić ubezpieczenia OC dla posiadanych pojazdów budowlanych, niezależnie od tego czy pojazd porusza się po drogach publicznych, czy pracuje wyłącznie na placu budowy.

Po drugie: pozostaje kwestia pojęcia „ruchu pojazdu”. Pojęcie to w praktyce budzi liczne wątpliwości interpretacyjne, a sprawa komplikuje się w przypadku szkód wyrządzonych przez pojazdy wolnobieżne i specjalne. Pojazd jest w „ruchu” gdy się przemieszcza (również siłą bezwładności), a także wtedy gdy się nie porusza, ale pracuje w nim silnik. Ruch kończy dopiero postój pojazdu, czyli zaparkowanie go w trwały sposób.

Co to oznacza w praktyce?

Jak powyższe kwestie przekładają się na wypłatę odszkodowań z tytułu OC komunikacyjnego? Przypomnijmy przykład z początku artykułu: Do szkody doszło podczas pracy koparki podczas układania rur kanalizacyjnych. W wyniku nieostrożności operatora koparki, łyżka koparki przygniotła jednego z pracowników firmy. Wypadek okazał się tragiczny w skutkach i pracownik zmarł. Wdowa po zmarłym pracowniku wystąpiła z roszczeniem z tytułu OC komunikacyjnego pojazdu. Towarzystwo Ubezpieczeniowe odmówiło wypłaty odszkodowania, wskazując, że koparka w chwili wypadku działała jako maszyna budowlana, a nie środek transportu. Tym samym odszkodowanie nie może być wypłacone, ponieważ ubezpieczenie OC dotyczy tylko szkód związanych z pełnieniem przez pojazd funkcji komunikacyjnej.

Czy słusznie Towarzystwo Ubezpieczeniowe odmówiło wypłaty odszkodowania?

Towarzystwo Ubezpieczeniowe uznało, że pojazd nie poruszał się po drogach publicznych, tylko na placu budowy, dlatego nie ma odpowiedzialności z tytułu OC komunikacyjnego. Uważam jednak, że taka interpretacja nie jest słuszna.

Koparka bowiem ze swej istoty służy celom komunikacyjnym, a bez znaczenia jest, czy było tak w chwili wypadku. To, że do wypadku doszło, gdy koparka nie przemieszczała się wobec innych obiektów, nie oznacza, że nie jest pojazdem służącym do komunikacji i nie była „w ruchu”. Przepisy kodeksu cywilnego mówią o ruchu mechanicznego środka komunikacji, a nie o ruchu w czasie komunikacji.

Oznacza to, że pojazd musi być przeznaczony do komunikacji, ale nie musi wykonywać funkcji związanych z komunikacją w czasie zdarzenia będącego podstawą do odpowiedzialności odszkodowawczej.

Jak powinna się zachować firma budowlana?

Firmy budowlane wykonujące prace budowlane są szczególnie narażone na wystąpienie szkód w związku z prowadzeniem działalności. Na placu budowy, wykorzystywany jest sprzęt budowlany o dużych gabarytach. Pojazdy takie niosą za sobą szczególne niebezpieczeństwo wyrządzenia szkód o znacznych rozmiarach.

Biorąc pod uwagę rozbieżności w interpretacji obowiązujących przepisów oraz różne orzeczenia sądów, uważam, że najbezpieczniej dla przedsiębiorcy będzie wykupić polisę OC dla wszystkich swoich pojazdów budowlanych. Dodatkowo każda firma budowlana powinna posiadać ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej firmy z odpowiednio wysoką sumą ubezpieczenia.  Posiadanie tych dwóch polis pozwoli na uniknięcie długotrwałych procesów sądowych i ułatwi otrzymanie przez poszkodowanych należnych odszkodowań. Jednocześnie nie zakłóci to sytuacji finansowej firmy. Stosunkowo niewielkim kosztem możemy więc kupić dużo więcej spokoju i bezpieczeństwa niż przy posiadaniu jedynie polisy związanej z wykonywaniem działalności budowlanej.